گوشه ای از سخنان دکتر اعظم زاده
بخشی از سخنان جناب آقای دکتر اعظم زاده(نقاش، دکترای پژوهش هنر، استاد دانشگاه مازندران) در نشست تخصصی عکاسی که به بهانۀ آثار ارائه شده در نمایشگاه عکس های کیوان زند در آموزشگاه آزاد هنری دانه برگزار گردید.
«...نکتۀ اصلی من مربوط است به نظریۀ کلایو بل، منتقد انگلیسی که در اواخر قرن نوزدهم مطرح شده. نظریه ایشون با چند اثر در این نمایشگاه قابل بررسی است. در این نمایشگاه شما می بینید که برخی از آثار توسط آقای روانبخش و با توافق با هنرمند برعکس آویزان شده اند و یا نقطۀ دیدشان تغییر کرده است.
در این آثار با نگاه اول احساس بیگانگی وجود دارد. به این معنا که دیگر توصیفی از طبیعت در آنها وجود ندارد. این آثار این گونه نصب شده اند تا ما به گونه ای دیگر آنها را ببینیم. این مسئله از نظر آموزشی خیلی خوب است که بیننده ای که در تصویر حس توصیفی و روایتی دارد با کاری مواجه شود که کاملاً دگرگون است. این حس اشتباه دیدن و گیجی اتفاقاً خیلی هم خوب است. کلایو بل در این خصوص نکته ای دارد در نظریۀ خود که می گوید:« منشأ زیبایی باید براساس تجربۀ شخصی مبتنی بر حالت عاطفی هنرمند باشد.» و آقای زند در خصوص این آثار این گونه است که تجربه ای شخصی دارد که مبتنی بر حالت عاطفی ست. اما نگاهی دیگر نیز در آقای زند وجود دارد که تاحدودی نگاه توصیفی ست و تا حدودی شهودی ست که در آن فضا قرار گرفتند و تجربه کردند. کلایو بل در ادامۀ حرف هایش اعتقاد دارد که : «... و جوهر زیبایی شناسی در یک اثر هنری باید برپایۀ فرم(یعنی خودِ فرم)باشد، نه برپایۀ توصیف.
ما در برخی از کارهای این نمایشگاه که برعکس نصب شده اند خود فرم را می بینیم. فرم بر اساس خودِ فرم. وی اعتقاد دارد که در هنگام دیدن یک اثر هنری بهتر است که فرم را در ذات خودش ببینیم. نه اینکه توصیفی بررسی اش کنیم. زیرا که اثر توصیفی به ما نکاتی را می دهد که قبلاً تجربه کردیم و اکنون تبدیل به عادت شده. اما ما در اینجا از عادت بیرون می آییم و به نوعی عادت شکنی می کنیم. در این خصوص هایدگر هم زیاد صحبت کرده. کلایو بل می گوید منظور از فرم شکل های بنیادی موجود در طبیعت است یعنی همین خطوط و دیدن آنها به عنوان خودشان. یعنی خط را به عنوان خط ببینیم و نه معرف چیزی دیگر.»
